Το Λάβαρον της Επαναστάσεως υψώθηκε στην Αγ. Λαύρα από τον Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανό την 25η Μαρτίου 1821: Αλήθεια ή Μύθος;

Φεβρουαρίου 19, 2024

Μερικοί, μεταξύ των οποίων και ορισμένοι ιστορικοί, αμφισβητούν άλλοι το γεγονός αυτό καθ' αυτό (έγερση Λαβάρου της Επαναστάσεως), άλλοι τον τόπο (Αγ. Λαύρα, Καλάβρυτα), άλλοι τον χρόνο (25η Μαρτίου), ενώ άλλοι και τα τρία προηγούμενα.

Το πιο βασικό επιχείρημα όσων αμφισβητούν τα παραπάνω είναι ότι ο ίδιος ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός δεν αναφέρεται καθόλου στα απομνημονεύματά του σε ένα τόσο σημαντικό γεγονός.

Όμως η αλήθεια είναι ότι και άλλα σημαντικά, πλην όμως αναμφισβήτητα γεγονότα, στα οποία είχε συμμετοχή και ο ίδιος, δεν αναφέρει στα απομνημονεύματά του, όπως:

Α) Την συμμετοχή του στην Εθνοσυνέλευση των Καλτεζών (Μάιος 1821).

Β) Την συμμετοχή του στην Α' Εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο (Δεκέμβριος 1821).

Γ) Όσα συνέβησαν κατά την αποστολή του στη Ρώμη, όπου προσπάθησε να συναντήσει τον Πάπα προκειμένου να ζητήσει βοήθεια για την Επανάσταση, παρ' ό,τι αναφέρει ότι του είχε ανατεθεί η σχετική αποστολή (1822 - 1824).

Ο λόγος για τον οποίο δεν αναφέρεται στα απομνημονεύματά του σε τόσο σημαντικά γεγονότα είναι είτε γιατί ο ίδιος δεν τα θεώρησε και τόσο σημαντικά, είτε για να μη θεωρηθεί δοξομανής.

Συνεπώς δεν αρκεί το επιχείρημα ότι δεν αναφέρεται ο ίδιος στην έγερση του Λαβάρου της Επαναστάσεως και πόσω μάλλον όταν υπάρχουν στον ξένο Τύπο της εποχής τα κάτωθι δημοσιεύματα, που επιβεβαιώνουν το γεγονός:

• Στις 6/6/1821 στη γαλλική εφημερίδα Le Constitutionnel δημοσιεύεται η:

"Ομιλία του Γερμανικού, εξάρχου της Πρώτης Αχαΐας, αρχιεπισκόπου Πατρών, προς τον κλήρο και τους πιστούς της Πελοποννήσου, που εκφωνήθηκε στο μοναστήρι των αδελφών της Λαύρας του όρους Βελιά την 8η (20ή)* Μαρτίου 1821".

(2η εικόνα και 3η εικόνα σε ζουμ)

• Στις 4/8/1821 δημοσιεύεται στην αμερικανική εφημερίδα Nile's Register η ίδια ομιλία, η οποία σύμφωνα με την εφημερίδα εκφωνήθηκε από τον Γερμανικό στις 20 Μαρτίου (παλαιό ημερολόγιο), χωρίς όμως να αναφέρεται ο τόπος.

(4η εικόνα και 5η εικόνα σε ζουμ)

• Η ιταλική Giornale della provincia Bresciana αναφέρει ότι σύμφωνα με πληροφορίες καπετάνιου που έφυγε από την Πάτρα στις 27 Μαρτίου (παλαιό ημερολόγιο) οι επαναστάτες οδηγούμενοι από τον Γερμανό ξεσηκώθηκαν την 1η Απριλίου (20 Μαρτίου)* και ότι ο ίδιος εισήλθε στην Πάτρα την 7η Απριλίου (26 Μαρτίου)*.

(6η εικόνα)

Αν κάνουμε έναν συνδυασμό των ανωτέρω πληροφοριών καταλαβαίνουμε τα εξής:

Ο Μητροπολίτης Γερμανός πράγματι ύψωσε το Λάβαρον της Επαναστάσεως στην Αγία Λαύρα με μόνη διαφορά ότι αυτό έλαβε χώρα την 20η Μαρτίου. Στις 26 Μαρτίου έφθασε στην Πάτρα και άρα όντως θα ήταν δύσκολο να βρίσκεται στις 25 (μια μέρα πριν) στα Καλάβρυτα δεδομένης της χιλιομετρικής απόστασης και την δυσκολία άμεσης μετάβασης από μια περιοχή σε άλλη την δεδομένη περίοδο.

Μάλιστα ένα άλλο γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο Μητροπολίτης βρισκόταν στην Πάτρα την 26η Μαρτίου είναι ότι επέδωσε διακήρυξη από κοινού με τους Επίσκοπο Καλαβρύτων Προκόπιο, Ανδρέα Ζαΐμη, Ανδρέα Λόντο και Μπενιζέλο Ρούφο στους ξένους διπλωμάτες των Πατρών, με την οποία τους ενημέρωνε για την έναρξη της Επανάστασης και τους καλούσε να δηλώσουν την υποστήριξή τους.

(7η εικόνα)

Άλλες μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν το γεγονός είναι οι κάτωθι:

• Στην "Ιστορία της Αναγεννήσεως της Ελλάδος" που εξέδωσε ο François Pouqueville το 1824 (ο αδελφός του οποίου ήταν πρόξενος της Γαλλίας στην Πάτρα εκείνη την περίοδο) αφηγήθηκε με λεπτομέρειες την κήρυξη της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα από τον Γερμανό χωρίς ακριβή ημερομηνία, αναφέροντας απλώς ότι αυτή έγινε αφού ο Γερμανός πληροφορήθηκε την φυγή των Τούρκων από την ορεινή Αχαΐα (Καλάβρυτα). Όπως γνωρίζουμε οι Τούρκοι αναχώρησαν από τα Καλάβρυτα περίπου στις 21 Μαρτίου.

(8η εικόνα)

• Το 1828 ο φιλέλληνας και αρχίατρος του ελληνικού στόλου Samuel Howe αναφέρει ότι το Λάβαρον της Επαναστάσεως υψώθηκε στα Καλάβρυτα από τον Επίσκοπο Πατρών Γερμανό την 4η Απριλίου (23 Μαρτίου)*.

(9η εικόνα)

• Το 1829 ο Αμερικανός Προτεστάντης ιεραπόστολος Rufus Anderson αναφέρει ότι στα Καλάβρυτα ο Επίσκοπος Πατρών Γερμανός ύψωσε πρώτος το Λάβαρον της Επαναστάσεως.

(10η εικόνα)

• Την 25η Μαρτίου 1846 ο Ρήγας Παλαμήδης (1794 - 1872), αγωνιστής του 21 και Πρόεδρος της Βουλής, αναφέρθηκε στην ύψωση του Λαβάρου της Επαναστάσεως στην Αγ. Λαύρα από τον Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανό στις 25 Μαρτίου 1821.

(11η εικόνα)

• Ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος (1802 ή 1803 - 1892 ή 1895), πνευματικό τέκνο του Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανού, ανήμερα της 25ης Μαρτίου 1861 εκφώνησε λόγο στη Μονή Αγ. Λαύρας, τον οποίο κατέθεσε και εγγράφως στη Μονή, σύμφωνα με τον οποίο ήταν παρών στη δοξολογία και κήρυξη της Επανάστασης στη Μονή από τον Επίσκοπο Παλαιών Πατρών Γερμανό στις 25 Μαρτίου 1821.

(12η εικόνα)

Συμπερασματικά το επιχείρημα ότι, εφόσον ο ίδιος ο Παλαιών Πατρών Γερμανός δεν αναφέρεται στο γεγονός και άρα αυτό δεν έγινε ποτέ, δεν μπορεί να σταθεί καθώς:

Α) Δεν είναι το μόνο "σημαντικό" στο οποίο είχε συμμετοχή και δεν αναφέρεται.

Β) Υπάρχουν δημοσιεύματα στο ξένο Τύπο της εποχής καθώς και μαρτυρίες Ελλήνων και ξένων, οι οποίες επιβεβαιώνουν το γεγονός (έγερση Λαβάρου Επαναστάσεως) και τον τόπο (Αγ. Λαύρα, Καλάβρυτα), με μια ανακρίβεια ως προς την ημερομηνία η οποία πιθανότατα είναι νωρίτερα της 25ης Μαρτίου χωρίς όμως αυτό να μειώνει την σπουδαιότητα της πράξης.

* 8 με το νέο ημερολόγιο που ίσχυε από τότε στη Δύση και 20 με το παλαιό που ίσχυε στην Ελλάδα. Το ίδιο και για τα υπόλοιπα με αστερίσκο.