Ο Μ. Τουρτούλης (μετέπειτα Αλβανός πολιτικός) εκπρόσωπος Ελλήνων Καίρου.

Ο Μιχαήλ Τουρτούλης (Mihal Turtuli 1856 - 1935) από την Κορυτσά με απώτερη καταγωγή από το ορθόδοξο αλβανόφωνο χωριό Βυθκούκι (Vithkuq) επαρχίας Κολώνιας (από το οποίο προέρχεται και μέρος των Αρβανιτών της Ανατολικής Θράκης, οι οποίοι κατά την Ανταλλαγή (1922) μετοίκησαν στην Δυτική Θράκη), μεγάλωσε στο Κάιρο, όπου έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του. Είχε σπουδάσει και εξασκούσε την ιατρική. Το 1912 οπότε ανακηρύχθηκε η ανεξαρτησία της Αλβανίας, επέστρεψε στην Αλβανία, όπου ασχολήθηκε με την αλβανική πολιτική. 

Το 1919 συμμετείχε στην Διάσκεψη της Ειρήνης στο Παρίσι όπου συζητούνταν ο καθορισμός των ελληνοαλβανικών συνόρων. Εκεί ως εκπρόσωπος της Αλβανίας είπε τα εξής: 

"Είμαι από την Κορυτσά. Έχω δουλέψει ως γιατρός σε αυτήν την πόλη. Λέω ότι δεν υπάρχουν Έλληνες στην Κορυτσά, ούτε καν στην περιοχή της Κορυτσάς. Η Ελλάδα ταράσσει τα πράγματα. Νομίζουν ότι οι Χριστιανοί, όπως εγώ, είναι Έλληνες. Αυτό δεν είναι σωστό. Προσποιούνται ότι όλοι οι Ορθόδοξοι είναι Έλληνες, Γιατί; Ρώσοι, Βούλγαροι, Σέρβοι, ακόμη και ως Ορθόδοξοι δεν είναι Έλληνες."

Διαβάζοντας τα ανωτέρω κανείς καταλαβαίνει ότι πρόκειται για έναν ακραιφνή Αλβανό. Όμως η ιστορία του ως αλβανική πατριωτική προσωπικότητα ξεκινάει το 1912, δηλαδή από την ανεξαρτησία της Αλβανίας κι έπειτα. Ποια ήταν όμως η πατριωτική του δράση νωρίτερα ;

Το μόνο που ακούγεται από την αλβανική πλευρά είναι ότι πριν το 1912 ζούσε στο Κάιρο και εξασκούσε το επάγγελμα του γιατρού. Άρα ουσιαστικά πρέπει να υποθέσουμε ότι μέχρι τότε δεν είχε αναπτύξει πατριωτική δράση. Είναι όμως έτσι τα πράγματα ;

Κάτι που επιμελώς αποκρύπτεται από τους Αλβανούς είναι ότι ο Μιχαήλ Τουρτούλης ήταν μέλος της Ελληνικής Κοινότητας Καίρου και μάλιστα φαίνεται ότι είχε συμμετάσχει σε Γενική Συνέλευση της Κοινότητας στις 12/05/1902, όπου εξελέγη κιόλας ως εκπρόσωπος των Ελλήνων Καίρου (δεύτερη φωτογραφία). Μάλιστα ήταν οπαδός της ελληνοαλβανικής συμφωνίας σύμφωνα με την οποία η Βόρειος Ήπειρος θα εντάσσονταν στο Ελληνικό κράτος (τρίτη φωτογραφία).

https://ellinonthemata1.blogspot.com/2022/09/19-20-1907.html?m=1

Συνεπώς ο Μιχαήλ Τουρτούλης είχε αναπτύξει πατριωτική δράση και πριν το 1912, αλλά για άλλη Πατρίδα, την Ελλάδα! 

Από το 1912, οπότε η Αλβανία κήρυξε την ανεξαρτησία της, η στάση του και το έως τότε Ελληνικό του φρόνημα άλλαξε. Πήγε στην Αλβανία για να μην χάσει μια θέση στην πολιτική σκηνή του νεοσύστατου κράτους, όπου τελικά έγινε και Υπουργός.

Σημαντικό είναι επίσης αυτό που έγραψε ο Μιχαήλ Τουρτούλης το 1906 και το παραθέτει ο Μίλτος Σπυρομήλιος, σχετικά με το αν πραγματικά οι Αλβανοί μουσουλμάνοι επιθυμούν ή όχι την ανεξαρτησία:

"Οι μωαμεθανοί ᾿Αλβανοι ὄντως ἀγαπωσι τὴν ἐκ τῆς Τουρκίας ἀπόσπασιν τῆς χώρας των, εἰλικρινῶς ἐπιθυμοῦσι τὴν εἰς ἡγεμονίαν ἀνεξάρτητον ἀνακήρυξιν τῆς ᾿Αλβανίας ; Ναὶ καὶ ὄχι. Ἐὰν ἐπρόκειτο ἡ τουρκικὴ κυβέρνησις νὰ ἐξαλειφθῇ ἐκ τῆς Εὐρώπης, ἀναμφιβόλως ἐπιθυμοῦσι τὴν σύστασιν ἀλβανικῆς ἡγεμονίας καὶ ὑπὲρ τῆς πραγματοποιήσεως τῆς ἰδέας ταύτης τὰ πάντα θὰ πράξωσι, τὰ πάντα θὰ θυσιάσωσιν, ὁποτεδήποτε τοιαύτη περίπτωσις ἤθελε παρουσιασθῇ. Ἐν τῇ, ὁπωσδήποτε καταρτισθησομένῃ ᾿Αλβανίᾳ θὰ ἔχωσι πάντοτε τὴν πλειοψηφίαν καὶ ὕστερον ὁ σχηματισμὸς ἀλβανικῆς ἡγεμονίας εἶναι ὁ τρόπος τῆς ἀποφυγῆς τοῦ ξενικοῦ ζυγοῦ δι᾿ αὐτούς. ᾿Αλλὰ προβληματικὸν καὶ σχεδὸν ἀδύνατον μᾶς φαίνεται νὰ ἠγάπων ἀλβανικὴν ἐθνότητα καὶ ἡγεμονίαν οἱ ᾿Αλβανοὶ μωαμεθανοί, ἐὰν ἐμειοψήφουν ὡς πρὸς τοὺς χριστιανούς. Ὁ Σκενδέρ – Βέης θὰ ἦτο τότε δι᾿ αὐτοὺς πᾶν ἄλλο ἢ ἥρωάς των καὶ τὸ εἴδωλόν των. Καθότι, ἐάν, μὴ ἀπατώμεθα, ἃς μὴ λησμονήσωμεν τὴν μεγίστην ἀφομοιωτικὴν δύναμιν τῆς μωαμεθανικῆς θρησκείας, ἥτις εἰς τὸν εἰς αὐτὴν προσερχόμενον ἀφαιρεῖ πᾶσαν ἐθνισμοῦ ἰδέαν..."

(τρίτη φωτογραφία)

Συνεπώς σύμφωνα με τον Μ. Τουρτούλη, οι Αλβανοί μουσουλμάνοι επιθυμούν πραγματικά την διαιώνιση της οθωμανικής αυτοκρατορίας στη χώρα τους και μόνον αν αυτή διαμελιστεί, επιθυμούν την ανεξαρτησία τους (σαν εναλλακτική δηλαδή), κι αυτό όχι γιατί πραγματικά νιώθουν εθνικά Αλβανοί, αλλά για να μην συμπεριληφθούν στα γειτονικά χριστιανικά κράτη. 

Έτσι εξηγείται λοιπόν γιατί όταν εν τέλει απέκτησαν την ανεξαρτησία τους το 1913 ήταν στενοχωρημένοι σύμφωνα με τον Αλβανό αναγεννητή Faik Konica:

https://ellinonthemata1.blogspot.com/2022/01/faik-konica.html?m=1