Πόθεν ο "Μακεδονισμός";

Το 1848 ο Σέρβος πολιτικός Ilija Garašanin ανέθεσε στον Βόσνιο Stefan Verković να συλλέξει παραδοσιακά τραγούδια των Σκοπιανών. 

Η πραγματική αιτία της αποστολής ήταν η συλλογή εθνολογικών πληροφοριών για μια πρώτη εκτίμηση ενδεχόμενης σερβικής επέκτασης στην περιοχή. Αν και η Σερβία εκείνη την εποχή ενδιαφερόταν για την Βοσνία και την Βοιβοντίνα, ο Garašanin ήταν προνοητικός και φρόντισε παραταύτα να ελέγξει το έδαφος στον νότο. Τα αποτελέσματα της έρευνας του Verković ήταν απογοητευτικά για τους Σέρβους. 

Το 1860 ο Verković δημοσίευσε τα τραγούδια που συνέλεξε σε ένα βιβλίο με τίτλο “Narodne Pesme Makedonski Bugara” («Δημοτικά τραγούδια των Μακεδόνων Βουλγάρων») και δικαιολόγησε τον τίτλο στον πρόλογο του βιβλίου λέγοντας: 

«Ονόμασα αυτά τα τραγούδια Βουλγαρικά και όχι Σλαβικά διότι εάν ρωτήσεις σήμερα έναν Σλαβομακεδόνα «τί είσαι;» θα σου απαντήσει ευθύς αμέσως «είμαι Βούλγαρος [Bolgarin] και η γλώσσα μου είναι Βουλγαρική [Bolgarski]» (πρώτη και δεύτερη φωτογραφία, η πρώτη από το πρωτότυπο στα σερβικά και η δεύτερη στα αγγλικά).

Τα σχέδια των Σέρβων για επέκταση στην Βοσνία ναυάγησαν το 1878 όταν η Αυστρο-Ουγγαρία προσάρτησε την Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Από τότε κι έπειτα, η μόνη δυνατή διέξοδος σερβικής επέκτασης ήταν προς το νότο, στο Κοσσυφοπέδιο και την "Μακεδονία". 

Το 1888 ο Stojan Novaković, ως πρεσβευτής της Σερβίας στην Κωνσταντινούπολη, περιγράφει στον Σέρβο Υπουργό Δημόσιας Παιδείας Vladan Djordjević πως πρέπει να αντιμετωπιστεί η Βουλγαρική ιδέα στην "Μακεδονία":

«Ως γνωστόν η Βουλγαρική ιδέα είναι βαθιά ριζωμένη στη Μακεδονία και η Σερβική ιδέα δεν μπορεί από μόνη της να την αντιμετωπίσει … η Σερβική ιδέα χρειάζεται έναν ελκυστικό σύμμαχο … αυτόν τον σύμμαχο βλέπω στον Μακεδονισμό και πιστεύω ότι πρέπει να υποστηρίξουμε την ανάπτυξη της ανεξάρτητης Μακεδονικής ταυτότητας και διαλέκτου» (δεύτερη φωτογραφία).

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο "Μακεδονισμός" και κατ' επέκταση οι "Μακεδόνες" ως ξεχωριστή εθνικότητα από τους Βούλγαρους είναι επινόηση του Σερβικού επεκτατισμού στα τέλη του 19ου αιώνα. Ασφαλώς ο "Μακεδονισμός" εκείνη την εποχή είχε μικρή απήχηση. Το ρεύμα αυξήθηκε μετά την προσάρτηση στη Σερβία το 1913 και ιδιαίτερα κατά το Μεσοπόλεμο, αν και αρχικά οι Σέρβοι προσπάθησαν να τους εκσερβίσουν χωρίς αποτέλεσμα. Το σχέδιο αυτό των Σέρβων έμελλε να πάρει σάρκα και οστά μισό αιώνα αργότερα στην Γιουγκοσλαβία του Τίτο. Βέβαια συνέβαλλαν και άλλοι παράγοντες σε αυτήν κατεύθυνση, τους οποίους θα αναλύσουμε σε άλλη ανάρτηση.