Μ. Παρανίκας: ο βαρύς Τουρκικός ζυγός στην Ασία είχε ως αποτέλεσμα το γλωσσικό εκτουρκισμό Ελλήνων.

Ο φιλόλογος και συγγραφέας βιβλίων ιστορικού κυρίως περιεχομένου, Ματθαίος Παρανίκας (1832-1914) μας πληροφορεί ότι:

1. ο ζυγός των Τούρκων στις ασιατικές επαρχίες ήταν βαρύτερος σε σχέση με αυτόν των ευρωπαϊκών επαρχιών σε σημείο ώστε 

2. πολλοί Έλληνες έχασαν την γλώσσα τους (προφανώς αναφέρεται στους εκτουρκισμένους γλωσσικά Καραμανλήδες και τους τουρκόφωνους Χριστιανούς του δυτικού Πόντου).

Έτσι καταρρίπτεται το παραμύθι των προπαγανδιστών ότι:

1. ο Τούρκος νοιαζόταν δήθεν μόνο για την πληρωμή του φόρου και 

2. οι τουρκόφωνοι Χριστιανοί είναι δήθεν Τούρκοι Χριστιανοί.

"Εν ταῖς Ασιατικαῖς ἐπαρχίαις τοῦ ὀθωμανικοῦ Κράτους, ὁπόθεν ἄλλοτε ἐξῆλθον ἀστέρες τῆς Ἑλλάδος φαεινοὶ καὶ κήρυκες τῆς Εκκλησίας διαπρύσιοι, μετὰ τὴν βαθμιαίαν αὐτῶν ὑποταγὴν καὶ τὴν ἅλωσιν τῆς Μητροπόλεως, μετὰ παντοῖα δεινὰ, ἃ ὑπέστησαν, ἡ ἀχλὺς βεβαίως ἐπεκάθησε βαρυτέρα καὶ τὸ σκότος ἦν παχύτερον. Οὐ μόνον δὲ τὸ ἔθνος ἐπιέζετο, ἀλλὰ καὶ ἡ γλῶσσα, φεῦ! πολλαγοῦ ἔπαθε διαστροφὴν, παραφθορὰν καὶ ἧτταν. Καὶ ὅμως ἐν ταῖς ἐπαρχίαις ταύταις, ἐν αἷς που περὶ τὰς Μονὰς τὸ ζώπυρον τῶν γραμμάττων διετηρεῖτο, ἴχνη Σχολῶν καὶ λογίων μέχρι τῶν μέσων τῆς ΙΖ' Εκατονταετηρίδος δὲν εὑρίσκομεν."

Πηγή: Σχεδίασμα περί της εν τω Ελληνικό έθνει καταστάσεως των γραμμάτων από Αλώσεως Κωνσταντινουπόλεως (1453 Μ.Χ.) μέχρι των αρχών της ενεστώσης (ΙΘ΄.) εκατονταετηρίδος / υπό Ματθαίου Κ. Παρανίκα