Το "Λεξικόν της Ρωμαϊκής και Αρβανητηκής Απλής" του Μάρκου Μπότσαρη.

Σχετικά με το "Λεξικόν της Ρωμαϊκής και Αρβανητηκής Απλής":

Το Λεξικό γράφτηκε το 1809 στην Κέρκυρα από τον Μάρκο Μπότσαρη, αλλά με τη βοήθεια του πατέρα του Κίτσου, του θείου του Νότη και του πεθερού του Χρηστάκη Καλογήρου και παρουσία του Πουκεβίλ.

Όπως συμπεραίνει ο Τίτος Γιοχάλας, ο Μάρκος Μπότσαρης πρέπει να έγραφε το ελληνικό τμήμα του λεξικού ενώ οι τρεις άλλοι τον βοηθούσαν ως προς την απόδοση των λέξεων στην αλβανική. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι για την ίδια ελληνική λέξη μπορεί να υπάρχουν μέχρι και τρεις διαφορετικές αποδόσεις στην αλβανική (ανάλογα πώς απέδιδε την εκάστοτε λέξη στην αλβανική ο καθένας από τους τρεις).

       --------------------------------------------

Οι λόγοι για τους οποίους γράφτηκε το λεξικό είναι το ενδιαφέρον του Πουκεβίλ για την αλβανική γλώσσα. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι:

"Μεταξὺ τῶν σελίδων 227-229 τοῦ κώδικος, εἰς τὸν ὁποῖον εἶναι ἐνσωματωμένον καὶ τὸ Λεξικόν, παρεμβάλλεται, ὡς εἴδομεν, σύντομος μελέτη περὶ τῆς ᾿Αλβανικῆς ὑπὸ τὸν τίτλον De la langue Albanaise ou Sakype καὶ βραχὺ γαλλο-ἀλβανικὸν γλωσσάριον. ᾿Αμφότερα τὰ ἀνωτέρω κείμενα ἐγράφησαν ὑπὸ τοῦ Πουκεβίλ. Μάλιστα μετὰ σχετικὸν ἔλεγχον διεπιστώσαμεν ὅτι τὸ γαλλο-ἀλβανικὸν τοῦτο γλωσσάριον ἀποτελεῖ, ὡς πρὸς τὰ ἀλβανικὰ ἑρμηνεύματα, ἐπιτομὴν τοῦ Ἑλληνο-Αλβανικοῦ Λεξικοῦ τοῦ Μπότσαρη μὲ ἐλαχίστας μόνον προσθήκας...

Τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Πουκεβίλ εἶχε τὴν ὑπομονὴν νὰ ἀποδελτιώσῃ τὸ Λεξικὸν τοῦ Μπότσαρη, μεταφράζων τὰ ἑλληνικὰ λήμματα εἰς τὴν Γαλλικὴν καὶ μεταγραμματίζων τὰ διὰ τοῦ ἑλληνικοῦ ἀλφαβήτου γραφέντα ἀλβανικά, δηλοῖ τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ Γάλλου ἱστορικοῦ διὰ τὴν ἀλβανικὴν γλῶσσαν καὶ τὴν πρόθεσίν του νὰ παρουσιάσῃ ἐν γαλλο-ἀλβανικὸν λεξικὸν ἢ γαλλο-αλβανικὸν γλωσσάριον, τὸ ὁποῖον ὄντως ὁ Πουκεβίλ ἐδημοσίευσεν εἰς τὸ ἔργον του Voyage dans la Grèce, τόμ. 2, à Paris 1820, σ. 617-623."

Οι προπαγανδιστές ισχυρίζονται ότι ο Μάρκος Μπότσαρης έγραψε το λεξικό: 

1. για να δώσει στους Σουλιώτες που ζούσαν τότε στα Επτάνησα ένα βοήθημα ως προς τις καθημερινές τους συναλλαγές με τους ελληνόφωνους. Αυτό δεν ισχύει γιατί:

Α. Οι Σουλιώτες μιλούσαν και την ελληνική γλώσσα 

Β. Παρατηρείται στο λεξικό έλλειψη απλών χρηστικών λέξεων και διαλόγων της καθημερινότητας.

Γ. Δεν υπάρχει αλφαβητική τάξη στο λεξικό, ώστε να είναι χρηστικό για κάποιον που θέλει να μάθει αλβανικά ή το αντίστροφο.

2. για να υπάρξει ένα βοήθημα ως προς την προσέγγιση μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών. Αυτό δεν φαίνεται πιθανό γιατί:

Α. Αποκλείεται να υπήρχε τέτοια σκέψη στο μυαλό του δεκαεννιάχρονου τότε Μάρκου Μπότσαρη.

Β. Ένας Αλβανός της Αλβανίας δεν θα καταλάβαινε μεγάλο μέρος του γεμάτου ελληνικών λέξεων  αλβανικού τμήματος του λεξικού.

       ----------------------------------------

Στο λεξικό παρατηρούνται φαινόμενα τῆς ἑλληνικῆς συντάξεως στο αλβανικό ιδίωμα του λεξικού, κάτι το οποίο μπορεί να ερμηνευθεί με δύο τρόπους:

1. Η μητρική γλώσσα του Μ. Μπότσαρη και των συνεργατών ήταν η Ελληνική γιατί:

Α. Οι λεξικογράφοι σκέφτονται κυρίως στη μητρική τους γλώσσα

Β. Δεν σημειώθηκαν συντακτικά λάθη στο ελληνικό τμήμα του λεξικού

Γ. Δεν σημειώθηκαν επιδράσεις της Αλβανικής στην Ελληνική σύνταξη 

2. Η επίδραση της Ελληνικής γλώσσας ήταν τόσο μεγάλη στην ομιλούμενη Αρβανίτικη του Σουλίου (κάτι το οποίο είναι φανερό και από το λεξιλόγιο του Αλβανικού τμήματος του λεξικού), ώστε να υποστεί επίδραση ακόμη και η σύνταξη της ομιλούμενης αρβανίτικης του Σουλίου.