Pitu Guli.

Ο Pitu Guli ήταν Ελληνόβλαχος βουλγαρίζων από το Κρούσοβο, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέγερση Ilinden (1903) και ιδιαίτερα στην περιοχή του Κρουσόβου από όπου καταγόταν. 

Στο κράτος των Σκοπίων θεωρείται "μακεδονίζων" και μάλιστα αναφέρεται στον Εθνικό Ύμνο των Σκοπιανών ως "Μακεδόνας" ήρωας.

Σε αυτήν την κατεύθυνση αποκρύπτεται το γεγονός ότι ένας υιός του πέθανε πολεμώντας στις τάξεις του Βουλγαρικού στρατού το 1918, ενώ έτερος υιός του ήταν συνεργάτης των κατοχικών Βουλγαρικών Δυνάμεων στη Γιουγκοσλαβία κατά τον ΒΠΠ.

Ευτυχώς όμως υπάρχουν ακόμη τίμιοι Σκοπιανοί οι οποίοι δεν διστάζουν να γράψουν τα πραγματικά γεγονότα, αποκαθιστώντας έτσι την ιστορική αλήθεια. Ένας από αυτούς, ο Dimitar Bechev, γράφει:

"Ο διοικητής της Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (IMARO) βλαχικής καταγωγής εορτάστηκε ως ένας από τους ήρωες της Εξέγερσης του Ilinden. Ο Guli ήταν μέλος του συγκροτήματος από τις αρχές της δεκαετίας του 1880. Αιχμαλωτίστηκε και εξορίστηκε στην ανατολική Ανατολία για μια περίοδο οκτώ ετών. Μετά την επιστροφή του στο Κρούσεβο, ο Guli εντάχθηκε στον IMARO το 1895. Εγκαταστάθηκε στη Σόφια το 1900 για να επιστρέψει στη Μακεδονία τρία χρόνια αργότερα ως αρχηγός τσέτας. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Ilinden το 1903, ο Guli έπαιξε κεντρικό ρόλο στη δημοκρατία του Κρούσεβο. Χάθηκε σε μάχη κατά των Οθωμανικών δυνάμεων στην τοποθεσία Mečkin kamen (Bear's Stone) έξω από την πόλη. Ο θάνατός του απομυθοποιήθηκε στη Βουλγαρία και αργότερα στη Γιουγκοσλαβική Μακεδονία.

Οι γιοι του Guli συμμετείχαν επίσης στο IM(A)RO. Ο Taško Guli πέθανε ενώ πολεμούσε στον βουλγαρικό στρατό το 1918, ενώ ο Nikola Guli ήταν στενός συνεργάτης του Todor Aleksandrov. Ο τρίτος γιος, ο Sterjo, συμμετείχε στις αντεγκληματικές μονάδες που σχημάτισαν οι βουλγαρικές αρχές στη Μακεδονία του Βαρδάρη κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο για να πολεμήσουν τους κομμουνιστές παρτιζάνους. Φέρεται ότι αυτοκτόνησε όταν οι παρτιζάνοι μπήκαν στο Κρούσεβο το 1944." (τρίτη φωτογραφία)

Ο Ελληνόβλαχος συντοπίτης του Pitu Guli, Γεώργιος Δήτσιας,

γράφει για τον Δημήτριο Γούλη, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Pitu Guli πριν τον εκβουλγαρισμό του:

"...Δημήτριος Γούλης, ἦτο πρώην ὁμογενής συμπατριώτης μου οὐχ ἧττον ὅμως δράσας ἐπὶ ἔτη εἰς τα Σόφια της Βουλγαρίας ἐδελεάσθη ἐκ τῆς Βουλγαρικής προπαγάνδας καὶ ἀπεμακρύνθη, ὡς πρόβατον ἀπολωλός, τῆς ποίμνης τῆς ἀξιεράστου ὁμογενείας, ἀλλ᾽ οὔτε ἀθρόως πάντων τῶν αἰσθημάτων ἐστερήθη. θρησκευτικῶς μὲν ἔδρασεν ὡς εἰς τῶν καλλιτέρων ὀρδοδόξων..." (τέταρτη φωτογραφία)

Μάλιστα ο Γ. Δήτσιας παρουσιάζει την συνομιλία που είχε ο ίδιος με τον Δημήτριο Γούλη (Pitu Guli) στα Ελληνικά πάντα, όπου του υπενθυμίζει την Ελληνική καταγωγή του:

"δὲν δύναμαι ὅμως νὰ σὲ ὄνομάσω Βούλγαρον καθότι εἶσαι και ορθόδοξος και Ἕλλην μέχρι μυελοῦ ὀστέων..." (πέμπτη φωτογραφία).

Συμπερασματικά ο Pitu Guli λεγόταν πραγματικά Δημήτριος Γούλης και ήταν Έλληνας Βλάχος από το Κρούσεβο. Παρά ταύτα ασπάστηκε και σκοτώθηκε για την Βουλγαρική ιδέα. Το ίδιο και οι απόγονοί του, οι οποίοι πέθαναν επίσης υπερασπιζόμενοι αυτή την ιδέα. Σήμερα όμως οι Σκοπιανοί ψευδώς παρουσιάζουν τον Δ. Γούλη (P. Guli) ως "μακεδονίζοντα".